Τοπίο στη Φυσική

• Από το SCEPTIC Magazine, που εκδίδεται από τον οργανισμό SCEPTICS SOCIETY
• Του Daniel Loxton

To SCEPTIC SOCIETY είναι ένας μη κερδοσκοπικός μορφωτικός οργανισμός που προωθεί την επιστημονική γνώση, την κριτική σκέψη και ερευνά την ψευδοεπιστήμη και τα παραφυσικά φαινόμενα. Επικεφαλής και ιδρυτής του οργανισμού, στον οποίο μετέχουν πλήθος επιστημόνων, ερευνητών και δημοσιογράφων, είναι ο ακαδημαϊκός,καθηγητής του Chapman University, Michael Shermer, συγγραφέας επιστημονικών βιβλίων και ιστορίας της επιστήμης. Ένα από τα γνωστότερα βιβλία του είναι “Γιατί οι άνθρωποι πιστεύουν σε παράξενα πράγματα“, που έχει εκδοθεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, μεταφρασμένο στα Ελληνικά.

Το άρθρο που ακολουθεί δημοσιεύτηκε στο τεύχος του SCEPTIC Magazine και το αναδημοσιεύουμε, κατόπιν αδείας, στο site μας μεταφρασμένο. Είναι ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο μέσα από το οποίο μπορεί να μάθει κανείς την ιστορία των εμβολιασμών, αλλά και των αντιεμβολιαστικών κινημάτων σ’ αυτήν την ιδιαίτερα φορτισμένη κρίσιμη περίοδο.

Γιάννης Γαϊσίδης

Αιώνες Δυστυχίας

Θα μάθουμε πώς ανακαλύφθηκαν τα εμβόλια, πώς λειτουργούν και πώς σώζουν ζωές. Θα δούμε τρομακτικούς μύθους και θεωρίες συνωμοσίας για τα εμβόλια. Και θα διερευνήσουμε τη σκοτεινή πλευρά της ιστορίας των εμβολίων – γιατί ανεξάρτητα από το πόσο ασφαλές είναι κάτι, τα πράγματα μπορούν να πάνε ακόμα πιο στραβά.

Ας ξεκινήσουμε από την αρχή. Φανταστείτε για μια στιγμή πώς ήταν η ζωή πριν από χιλιάδες χρόνια, πριν υπάρξουν τα εμβόλια. Οι μεταδοτικές ασθένειες ήταν παντού. Εάν ζούσατε στην αρχαιότητα, η ζωή σας μπορεί να απειλούνταν από επιδημίες θανατηφόρων ασθενειών κάθε λίγα χρόνια. Η οικογένειά σας μπορεί να επιβίωνε ή να μολυνόταν, απλά για να αρρωστήσει και να πεθάνει στη συνέχεια. Σχεδόν όλοι έφεραν τη θλίψη από την απώλεια των αγαπημένων τους από μεταδοτικές ασθένειες.

Ακόμη χειρότερα, οι αρχαίοι άνθρωποι δεν καταλάβαιναν γιατί υπήρχαν οι ασθένειες. Κανείς δεν ήξερε ότι υπήρχαν μικρόβια. Μάντευαν αντ ‘αυτού ότι οι θεοί πρέπει να ήταν θυμωμένοι. Φαντάζονταν ότι οι ασθένειες στάλθηκαν για να τιμωρήσουν την ανθρωπότητα.

Μερικές απλές μετρήσεις χαρακτηρίζουν εστίες διάδοσης, όπως το COVID-19, αλλά ο σωστός υπολογισμός τους είναι εκπληκτικά δύσκολος.

Από το Physics Today

Της Alison Hill

Η Alison Hill είναι επίκουρος καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Υπολογιστικής Ιατρικής και στην ομάδα δυναμικής μολυσματικών ασθενειών στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins στη Βαλτιμόρη του Μέριλαντ. Είναι επίσης επισκέπτης μελετητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ στο Κέιμπριτζ της Μασαχουσέτης.

Το έτος 2020 έχει καθοριστεί από την πανδημία COVID-19: Ο νέος κοροναϊός, που είναι υπεύθυνος για αυτό, έχει μολύνει εκατομμύρια ανθρώπους και προκάλεσε περισσότερους από ένα εκατομμύριο θανάτους. Όπως τα HIV, Zika, Ebola και πολλά στελέχη της γρίπης, ο κοροναϊός έκανε το εξελικτικό άλμα από ζώα σε ανθρώπους προτού προκαλέσει εκτεταμένο χάος. Η μάχη για τον έλεγχο συνεχίζεται.

Όταν εντοπίζεται ένα ξέσπασμα ασθένειας – συνήθως μέσω μιας ανώμαλης όξυνσης σε περιπτώσεις με παρόμοια συμπτώματα – οι επιστήμονες σπεύδουν να κατανοήσουν τη νέα ασθένεια. Τι είδους μικρόβιο προκαλεί τη μόλυνση; Από πού προέρχεται; Πώς εξαπλώνεται η λοίμωξη; Ποια είναι τα συμπτώματά της; Ποια φάρμακα θα μπορούσαν να την αντιμετωπίσουν; Στην τρέχουσα επιδημία, η επιστήμη έχει προχωρήσει με φρενήρη ταχύτητα. Τα γονιδιώματα των ιών μπαίνουν σε μία αλληλουχία και αναλύονται γρήγορα, οι αριθμοί περιστατικών και θανάτων εμφανίζονται καθημερινά και εκατοντάδες προτυπωμένα στοιχεία κοινοποιούνται καθημερινά.

Μερικοί επιστήμονες σπεύδουν στα μικροσκόπια και τα εργαστήριά τους για να μελετήσουν μια νέα λοίμωξη. Άλλοι ορμούν στους υπολογιστές και στον κώδικα. Μερικές μετρήσεις μπορούν να χαρακτηρίσουν ένα νέο ξέσπασμα, να καθοδηγήσουν τις απαντήσεις στη δημόσια υγεία και να ενημερώσουν περίπλοκα μοντέλα που μπορούν να προβλέψουν την τροχιά της επιδημίας. Οι επιδημιολόγοι των λοιμώξεων, οι μαθηματικοί βιολόγοι, οι βιοστατιστικοί και άλλοι με παρόμοια εμπειρία προσπαθούν να απαντήσουν σε αρκετές ερωτήσεις: Πόσο γρήγορα εξαπλώνεται η λοίμωξη; Ποιο κλάσμα μετάδοσης πρέπει να μπλοκαριστεί για τον έλεγχο της εξάπλωσης; Πόσο καιρό είναι κάποιος μολυσματικός; Πόσο πιθανό είναι τα μολυσμένα άτομα να νοσηλευτούν ή να πεθάνουν;